Afgelopen weken hebben in de nieuwe rietplantages van Het Waterrijk verschillende pioniervogels gebroed. Het gaat om kluten, tureluurs, kleine plevieren en visdieven, soorten die als eerste gebruik maken van nieuwe, nog vrijwel kale natte grond. Zij hebben zich gevestigd in de tot kleimoeras ontgronde waterberging tussen de Kampsestraat en de A325, direct ten zuidoosten van de parkeerplaats Kempke.
Om hier zo snel en zeker mogelijk rietmoeras te ontwikkelen zijn dit voorjaar rietwortelstokken aangeplant, die tegen ganzenvraat zijn beschermd met kippengaas rondom en linten erboven. Afdoende tegen ganzen, maar tot veler verrassing liet een aantal paren kluten, tureluurs, kleine plevieren en visdieven zich niet door deze vogelwerende maatregelen afschrikken. Zij nestelden er en momenteel hebben de oudervogels een lange dagtaak aan het beschermen en verzorgen van hun kuikens. Bij de kluten, tureluurs en kleine plevieren gaat het puur om leiden, bewaken en verdedigen tegen rovers. Voedsel zoeken doen de kuikens gelijk al zelf. Bij de tot de sterns behorende visdieven, gaat het ook om vis vangen en aanvoeren.
Een gunstig effect van het gaas en de linten is dat rovers zoals hermelijntjes, buizerds, kraaien en reigers minder makkelijk toeslaan. Aan de andere kant zitten de kuikens, zolang zij niet kunnen vliegen, wel gevangen, en kunnen zij bij een waterstandverhoging of bij voedselgebrek niet weg. Zo’n waterstandverhoging deed zich vorige week voor toen men na het gereed komen van werkzaamheden het peil bij de stuw Elsterbrug weer wat verhoogde. Hierdoor liep het leefgebied van een klutengezin met twee nog heel kleine kuikens voor 99,9 % onder water en ontstond paniek. De ouders probeerden hun kroost naar wat hoger gelegen gronden te dirigeren, maar de kuikens pasten niet door de mazen van de kippengaasomheining. Gelukkig keerde de rust weer en proberen de kuikens zich inmiddels grotendeels wadend te redden door zich te voeden met op het water schaatsende vliegjes en mugjes. Tot nu toe lijkt dat goed te gaan.
Deze eerste rietplantages vormen pas ongeveer 10 % van het totale rietmoeras van ruim 70 ha dat de komende jaren aan weerszijden van de snelweg ten noorden van de Linge zal worden uitgegraven en ingeplant. Dit betekent dat in de beginfase steeds opnieuw een uitnodigende situatie voor pioniervogels zal ontstaan. Op grond van de ervaringen en lessen van dit broedseizoen in de waterberging zullen de Parkorganisatie, aannemer Van de Wetering en de Vogelwerkgroep Arnhem overleggen over een nog betere afstemming van werkzaamheden, waterbeheer en natuurontwikkeling. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan kleine vluchtopeningen in het gaas voor kuikens en aan het bij voorgenomen veranderingen in het waterpeil rekening houden met nesten en kuikens.
Koos Dansen,
Vogelwerkgroep Arnhem
