Juffers en libellen, heel bijzonder – Dier van de maand

Er is altijd wat bijzonders te zien in Lingezegen. Na de vlinders van vorige maand krijgen nu libellen de aandacht. Ook al zulke bewonderenswaardige, kleurige en sierlijke insecten. Welk insect is eigenlijk niet bewondering waard? Ze zijn allemaal heel bijzonder als je er even goed naar kijkt. En los daarvan, welk dier is niet bijzonder om zichzelf? 

Uit al dat bijzonders beperk ik me nu tot libellen en juffers. Ze leven in de buurt van water, dus overal in Lingezegen zijn ze te zien op hun snelle vluchten door de lucht. Als er ergens veel soorten rondvliegen, is dit een teken dat het water er van goede kwaliteit is.

Libellen en juffers zijn nauw verwant aan elkaar. Maar er is verschil: de libel is groter en steviger dan de juffer (meestal).  Een zittende libel heeft de vleugels gespreid (meestal) en de juffer houdt ze omhoog geklapt of tegen het lijf aan (meestal). Lastig hè, dat de natuur zich niet altijd houdt aan onze indelingen. Kenmerken die wel altijd opgaan (voor zover ik weet):  De grote ogen van een libel lijken elkaar bovenop de kop te raken, de bolle ogen van de juffer niet. Van de vier vleugels van de libel zijn de twee voorste groter, die van de juffer zijn allemaal even groot. In het vervolg worden beide aangeduid met libel.

Grote keizerlibel – Foto: Margreet Jellema

 

Carboon

Fossiele reuzenlibel – Wikimedia Commons – Foto: Tylwyth Eldar

Libellen hebben een heel lange geschiedenis. Er zijn fossiele libellen gevonden uit het Carboon, ongeveer 300 miljoen jaar geleden. Deze meganeura’s hadden een vleugelwijdte van 40 cm. Waarschijnlijk was hun leefwijze gelijk aan die van libellen nu. Die houdt in: eitjes leggen in of in de buurt van water waaruit de larven komen die lange tijd in het water leven. Het zijn geduchte rovers die waterdiertje, tot aan kleine visjes toe, bejagen. Na enkele vervellingen kruipen ze op het droge om daar als volwassen insect uit hun laatste vervelling barsten. Uitsluipen heet dit. De lege ‘hoes’ blijft achter. De libel is gevlogen, om te paren, waarna de cyclus opnieuw begint.

 

Net als hun prehistorische voorouders leven ze ook nu van andere insecten, vaak muggen, die in de lucht gevangen worden. Ook van vlinders of andere libellen lusten ze wel een hapje. Evengoed dienen de libellen weer als voedsel voor veel andere dieren zoals vogels, kikkers, muizen, wespen en spinnen.

Niet elke juffer is een echte Juffer

Aan creatieve namen geen gebrek in deze families. Zo heten de soorten die uitsluipen in augustus bijvoorbeeld lantaarntje en watersnuffel, uit de Waterjufferfamilie, of blauwe glazenmaker, een libel uit de Glazenmakersfamilie. Je hebt de waterjuffers, weidejuffers en pantserjuffers.

Nee, de kokerjuffer hoort niet bij deze juffers, al past de naam goed in het rijtje. De kokerjuffer is de larve van de schietmot die zich verschanst in een zelfgemaakte koker. Ook al weer iets bijzonders.

Blauwe breedscheenjuffer – Foto: Margreet Jellema

 

Misschien vind je deze berichten ook interessant